ÇİNİ NASIL YAPILIR > SIRLAMA

Bu camsı boyalarla bezeme yapıldıktan sonra, kap saydam, renksiz bir sırla kaplanırdı. İznik 'te kullanılan sır, fritli hamur gibi, kursun-alkali-kalay karışımı idi. Ancak kursun (mürdesenk) oranı kursun-kireç-alkaliden oluşan fritli hamurda %50 iken sırda yalnızca %30du. Yani hamur ve sırda kullanılan fritler ayrıydı. Sırda ayrıca %4-7 oranında kalay oksit de vardı. Kalay oksidin genellikle 'matlastinci' etkisi olduğundan, bu uygulama ilk bakışta ilginç gelebilir. Ancak İznik sırlarında kalay, çoğu kez eriyik durumunda kaldığından, şirin saydamlığını etkilememiştir. Ebu'l Kasım ve Ali Muhammed, kalay ve kursun oksitlerin bir arada üretilme işlemlerini tarif etmişlerdir. İznik sırından kalayın varlığı da benzer bir yöntemle açıklanabilir.

Sır içinde kullanılan hammaddeler, değirmenlerde, uzun bir zaman isteyen yas öğütme ile öğütülürdü. Sıvı halindeki karışım, bezden süzülür, çökmeye bırakılır ve daha sonra üstündeki fazla su atılırdı. Kursun oksitten dolayı turuncu-kırmızı olan sır karışımı için bir bağlayıcı gerekmektedir. İran'da bu bağlayıcı genellikle kitre idi; Kütahya'da ise bugün bildiğimiz un kullanılmaktadır. Un, koyu bir çorba kıvamına gelinceye kadar sulandırılır, pişirilir ve öğütülmüş sır üzerine elenir. Bu karışım, bir gün bekletildikten sonra, akıcı bir kıvama gelinceye kadar su eklenir. Sırlama işlemi ye kabin sıra batırılmasıyla ya da şirin kabin üzerine akıtılmasıyla yapılır. İznik 'li ustaların duvar çinilerini akıtma yöntemiyle sirladiktari açıksa da seramiklerin sırlanmasında nasıl bir yöntem kullandıkları kesin olarak bilinmez. Bugün Kütahya'da ustalar kapların tabanındaki fazla sırı bıçak ya da süngerle temizleyip, sırlaması eksik kalmış yerleri fırça ile doldurur. Artık ürün fırınlanmaya hazırdır.